TRADYCJA PRODUKCJI OZDÓB ŚWIĄTECZNYCH W DVOŘE KRÁLOVÉ I OKOLICY
W Czechach były najstarsze szklane ozdoby produkowane w Jablonci przed połową IXX wieku. Wtedy chodziło o różne łańcuchy nawlekane z koralików, a od sześćdziesiątych lat IXX wieku również z dmuchanych pereł. Dmuchane ozdoby były do Czech przywożone głównie z Turyngii, ich produkcja krajowa była niewielka i pokrywała zapotrzebowanie tylko małej części rynku domowego. Kryzys w produkcji dmuchanych pereł, kiedy konkurencja w Japonii w drugiej połowie dwudziestych lat XX wieku praktycznie zlikwidowała czeską produkcję, utworzył nowe warunki dla rozwoju produkcji ozdób świątecznych. Na przełomie dwudziestych i trzydziestych lat przedświąteczny rynek jednak nadal wyraźnie zdominowany był dmuchanymi ozdobami świątecznymi z Turyngii. Zmiana nastąpiła na początku lat trzydziestych XX wieku, gdy Instytut szkła w Hradci Králové, oraz Instytut wspierania handlu, starając się znaleźć pracę dla bezrobotnych dmuchaczy u podnóży Karkonoszy zorganizował kursy produkcji dekoracji świątecznych. Z inicjatywy burmistrza Doubravice Josefa Černého doszło do rozmów z Instytutem szkła w Hradci Králové o możliwościach innego wykorzystania umiejętności dmuchaczy. Na tej rozprawie nawiązano na uchwałę „Spotkania kandydatów do produkcji pereł“ z dnia 7. lipca 1929 w Hořicích, gdzie Josef Všetečka i Josef Holan ogłosili, że po wizycie szkoły w Železném Brodě przekonali się, że jest możliwe dmuchaczy przekwalifikować na nową produkcję dekoracji świątecznych.
W okresie od 3. do 14. marca 1931 odbywał się specjalny kurs produkcji ozdób na choinkę w szkole w Železném Brodě. Instytut szkła w Hradci Králové zorganizował od 18. maja 1931 kolejny kurs technik dmuchania szkła. Jednocześnie odbył się kurs wykończenia ozdób.
20. lipca 1931 odbyło się założycielskie walne zgromadzenie Instytutu produkcji szklanych ozdób świątecznych z siedzibą w Zdobíně. Instytut spajał krajowych producentów ozdób z gmin Doubravice i Zdobín. Od tego dnia rozpoczęła się ciągła egzystencja spółdzielni Ozdoby choinkowe. Produkty oznaczone były chronionym znakiem towarowym w postaci choinki z kometą. Wyłącznym sprzedawcą ozdób były firmy F. Viktorin a spol. z Hradce Králové i A. Wenke a syn z Jaroměře.
W roku 1932 produkcja dekoracji choinkowych dostarczała źródło utrzymania dla około 200 pracowników w Hradci Králové i Hořicích. W tym samym roku Instytut szkła w Hradci Králové ogłosił konkurs na nowe wzory. Wnioski oceniane były przez komisję ekspertów. Gwałtowny wzrost produkcji dowiódł nie tylko do zaprzestania importu ozdób świątecznych do Czechosłowacji (głównie z Niemiec), ale również do ostrego początku spółdzielni na rynkach zagranicznych. Ich kolekcja była nawet nagrodzona w roku 1935 na Wystawie Światowej w Brukseli nagrodą „GRAND PRIX“. Kolejny sukces odniesiono na Wystawie Światowej w Paryżu, również nagroda „GRAND PRIX“. W roku 1937 należała Czechosłowacja do potęg w zakresie ozdób świątecznych i większość produkcji wywoziła. Rozwój młodej branży niestety przerwała II wojna światowa. Po walce ozdoby powróciły na rynki światowe, w roku 1958 na Wystawie Światowej w Brukseli otrzymano złoty medal „EXPO 58“.
Punktem zwrotnym w historii spółdzielni był rok 1965, w wyniku połączenia z firmą MIREX i przesunięcia siedziby do Dvora Králové nad Labem. Utworzona została jedna jednostka o nazwie Ozdoby choinkowe, spółdzielnia produkcji artystycznej, która liczyła w sumie 16 zakładów – Doubravice, Zdobín, Bílá Třemešná, Kuks, Dvůr Králové n. L., Kostelec nad Orlicí, Kounov, Trotinka, Popovice, Horní Bradlo, Trhová Kamenice, Jablonec nad Nisou. Do spółdzielni po pewnym czasie dołączyły też zakłady Jaroměř, Doly u Dobrušky, Nové Město n. Met. Kolejnym ważnym krokiem w historii spółdzielni był oczywiście rok 1990, podczas którego doszło do konsekwentnej prywatyzajci.
Ozdoby świąteczne , SPA – spółdzielnia Dvůr Králové nad Labem specjalizuje się w tradycyjnej produkcji szklanych ozdób choinkowych. Wszystkie produkty są ręcznie dmuchane i dekorowane. Do produkcji używane jest światowe barwienie standardowe w bardzo drobno szczegółowych odcieniach – około 2000 kolorów w wszystkich efektach. Szeroki zakres posypów i dodatków umożliwia spełnić wszystkie życzenia i pomysły klientów. W ewidencji spółdzielni znajduje się ponad 80 000 artykułów, z których tzw. żywych jest około 35 000 rodzajów produktów.
Do roku 1991 prowadziła spółdzielnia cały eksport poprzez firmę JABLONEX, a. s. Od roku 1992 współpracuje w zakresie handlu zagranicznego z firmą ORNEX, s. r. o. Jablonec nad Nisou. Wszystkie sprzedaże za granicą przeprowadzane są w oparciu o określone wcześniej wprowadzone zlecenia. Spółdzielnia nie produkuje produktów do magazynu dla wcześniej nieznanego odbiorcy. To jest też głównym powodem, dlaczego spółdzielnia nie wydaje katalogu produktów, ale preferuje osobisty kontakt z klientami. Spółdzielnia jest w pełni przygotowana do realizacji handlu zagranicznego, ponieważ posiada własny magazyn konsygnacyjny. Każde zamówienie wyjeżdża za granicę przygotowana zgodnie z życzeniami klienta, łącznie z podziałem na oddziały i z odprawą celną i z wszystkimi wymaganymi dokumentami. Znaczna część eksportu firmy wędruje do Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch. Mniejsza objętość eksportu skierowana jest do USA, Anglii, Holandii, Belgii, Danii, Szwecji, Finlandii, Słowenii, Francji, Rosji, Australii, Nowej Zelandii, Izraelu i Grecji.
W Dvoře Králové nad Labem produkuje ozdoby świąteczne również firma OzdobaCZ, s.r.o., której historia sięga początku ubiegłego wieku. W roku 1918 Václav Berger założył firmę do produkcji szklanych koralików. Później rozpoczęła firma w Bílé Třemešné produkcję ręcznie dmuchanych ozdób ze szkła. Ozdoby te eksportowane były do całego świata. Rok 1948 był przełomem w rozwoju firmy rodzinnej. W tym roku firma została upaństwowiona i cały majątek rodziny skonfiskowano. Spółka została włączona do zakładu Szklana biżuteria z siedzibą w Jablonci nad Nisou, a po kilku latach przeszła na ozdoby choinkowe, spółdzielnia produkcji artystycznej Dvůr Králové n. L. Kolejnym kamieniem milowym w rozwoju firmy był rok 1989. Po aksamitnej rewolucji małżonkowie Miroslava (prawnuczka Václava Bergera) i Miloš Juklovi postanowili kontynuować w rodzinnej tradycji i przywrócili w Dvoře Králové nad Labem produkcję ręcznie produkowanych ozdób ze szkła. Dziś spółka tworzona jest zespółem doświadczonych specjalistów, których celem jest zachowanie tradycyjnego rzemiosła szklarstwa czeskiego i zaprezentować go przed całym światem.
